Semen, orgazm sırasında bir erkeğin penisinin saldığı süt sıvısıdır. Semen sıvı ve spermden oluşur. Sıvı, prostat bezi, seminal vezikül ve diğer cinsel bezlerden gelir. Anormal sperm parametreleri, erkek infertilitesinin tüm vakalarının yaklaşık % 75'inden sorumludur.
Erkek Kısırlığının Nedenleri
Erkek kısırlığı çok çeşitli nedenlerden ortaya çıkabilir. Bunlar: Varikosel, hormonal nedenler, genetik-ailevi nedenler, geçirilmiş iltihabi hastalıklar ve buna bağlı sperm kanallarında oluşan tıkanıklıklar, geçirilmiş ameliyatlar, doğumsal anormallikler, çevresel, kimyasal etkenler olabilir.
Varikosel nedir ve tedavisi nasıldır?
Erkek kısırlığının en sık görülen ve tedaviye en çok yanıt veren nedenlerinden biri, yumurtalık damarlarında varisleşme yani varikosel hastalığıdır. Varisleşen ve kapakçık yapısı bozulan damarlarla, testise doğru reflü akımla geri dönen kandaki toksik maddeler ve yüksek ısı, testise ve dolayısı ile sperm hücrelerine zarar vermektedir. Mikrocerrahi yöntemle yapılacak ameliyat ile olumlu sonuç alınabilmektedir.
Erkeklerde kısırlık nedenlerinden biri olan kanal tıkanıklığı nasıl oluşur?
Tüplerde tıkanıklık 4 farklı sebebe bağlıdır.
1- Zaman içerisinde gelişen kistlere bağlı olarak tıkanıklık ortaya çıkabilir.
2- Doktor eliyle yani “vazektomi” denilen bir doğum kontrol yöntemi sonucu tüplerin bağlanmasıyla gelişebilir.
3- Doğumsal olabilir. Genetik nedenlerle spermin dışarı çıkış yollarının kısmen veya tamamen gelişmemesi sonucu ortaya çıkar.
4- Cinsel yolla bulaşan Gonore (bel soğukluğu) gibi bazı hastalıklar sonucu da bu kanallarda tıkanmalar oluşabilir. Tıkanıklık nedeniyle olan kısırlıklar, özel mikrocerrahi ve endoskopik yöntemler ile çoğu vakada başarı ile giderilip normal yolla hamile kalınması sağlanabilmektedir. Tüberküloz yani verem hastalığı da kısırlık yapabilmektedir.
Diğer nedenler:
Eroin, morfin gibi maddelerin kullanımı ve vücut geliştirme çalışan insanların doping için aldıkları maddeler, çocuk olmasını engelleyebilir veya zorlaştırıcı etkilerde bulunabilir. Bu tip ilaçlar, kasları kuvvetlendirmek adına vücudun normal hormonal düzenini bozar. Aşırı sıcak ortamda olanlar ve petro-kimya türü kimyasalların dumanı ile iç içe olanlar kısırlık tehlikesi ile karşı karşıya kalırlar.
Erkekler için infertilite testleri
⦁ Genel fizik muayene - Semen analizi - Sperm konsantrasyonu, motilite, renk, kalite, enfeksiyonlar ve herhangi bir kan bulunup bulunmadığı için bir laboratuarda analiz edilecektir. Kan testi - laboratuvar, testosteron ve diğer erkek hormonlarının seviyesi de dahil olmak üzere birçok parametre test edilmektedir.
⦁ Ultrason testi - Herhangi bir boşalma kanalı tıkanıklığı, retrograd boşalma veya başka bir anormallik olup olmadığını belirleyecektir.
⦁ Chlamydia testi - eğer doğurganlığı etkileyebilen Chlamydia'ya sahip olduğu belirlenirse, tedavi etmek için antibiyotikler reçetelenir.
Erkek kısırlığında tedavi:
Sorun saptanabilirse ona yönelik ilaç tedavisi, varikosel ameliyatı, kanal tıkanıklıklarının tedavisi gibi düzeltilebilir sebepler ortadan kaldırılarak çiftin evlerinde hamilelik sağlaması amaçlanır. Bu tedavilerle, hamilelik sağlanamasa bile erkeğin durumunun kısmen düzelmesi sağlanarak yardımcı üreme tekniklerinden daha yüksek başarı ile faydalanabilecek hale gelmesi sağlanır. Yani elde edilen spermin daha yüksek sayıda ve kalitede olması ile tüp bebek ya da aşılama gibi uygulamaların başarısı artırılmaya çalışılır. Uygun çiftler, erkeğin laboratuarda hazırlanan spermlerinin jinekolog tarafından kadın rahmine bırakılması (aşılama=inseminasyon) yönteminden fayda görebilir iken durumu daha ağır olanlara mikroenjeksiyon=tüp bebek uygulaması son çare olarak gerekebilir. Aşılamada deneme başına % 20–30, tüp bebekte %40–50 hamilelik sağlanabilmektedir. Ancak erkekteki sperm miktarı ve kalitesi, aynı şekilde kadının yumurtalıklarındaki foliküllerin sayısı ve kalitesi, kadın rahminin içyapısı, kadının yaşı, tedavide kullanılan ilaç miktarı ve tabii ki uygulayıcının tecrübesi tedavinin başarısını belirleyen ana unsurlardır. Bu nedenle her çiftin tedavisinin başarı şansı ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Günümüzde mikrocerrahi ve endoskopik tedaviler ve yardımcı üreme teknikleri ile eskiden netice alınamayan durumlarda bile çiftler çocuk sahibi olabilmektedir.
Sperm tetkikinde hiç sperm hücresi olmayan ya da çok az olan erkekler çocuk sahibi olabilir mi?
Bu durum bazen hormonal bozukluklardan, bazen kanal tıkanıklıklarından bazen de testiste gerçekten çok çok az sperm üretimi olmasından kaynaklanabilir. Sperm üretimi ilaçlarla ya da çeşitli tedavilerle sağlanamazsa testisten mikrocerrahi yöntemle yapılacak biyopsi ile sperm bulunma olasılığı ve yapılacak tüp bebek tedavisi ile çocuk sahibi olma şansları vardır.
Sağlıklı günler dilerim
Doç.Dr.Cemil Kaya
